BIOGRAM

Antoni Jan Halor urodził się w Siemianowicach Śląskich 12 lipca 1937 roku. Był absolwentem Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Śniadeckiego w Siemianowicach Śląskich, ukończył studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom w 1965 r.), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, Filmowej i Telewizyjnej w Łodzi (dyplom w 1971 r.). W 2004 r. uzyskał doktorat z zakresu literaturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim (praca doktorska pod tytułem „Legenda i prawda. Wokół wybranych mitów w kulturze śląskiej”).

Był twórcą wszechstronnym. W dziedzinie plastyki spełniał się jako malarz, grafik, rysownik, ilustrator książek. Współzałożyciel grupy Onejron, od 1965 r. członek Związku Polskich Artystów Plastyków, w malarstwie chętnie sięgał po tematy związane z pejzażem i symboliką Górnego Śląska, ale nie tylko. Po 1979 r., kiedy to uczestniczył w pierwszym śląskim rejsie jachtem S/Y „Siemion” na Islandię jako sternik i fotograf, stworzył wspaniały cykl obrazów „Atlantyk”. Wystawy indywidualne m.in. w Warszawie w 1967 r.,  Saarbrücken (Niemcy) w 1973 r., w Katowicach w latach 1979 i 2003, w Chorzowie w 1992 r., brał też udział w wielu wystawach zbiorowych. Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych (Muzeum Historii Katowic, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu), a także w kolekcjach prywatnych w Polsce, oraz w Niemczech, w Czechach, Francji, Kanadzie, Szwecji czy Holandii. Osobnym, bardzo bogatym rozdziałem twórczości plastycznej jest niewątpliwie grafika książkowa (m. in. sam ilustrował wszystkie swoje dzieła literackie).

Jego największą pasją była twórczość filmowa. Antoni Halor był reżyserem i scenarzystą wielu filmów dokumentalnych, animowanych, fabularnych i dokumentów fabularyzowanych, widowisk telewizyjnych oraz spektakli teatralnych. Na szczególną uwagę zasługują takie dzieła jak „Testament” (nagroda na KFFK w Krakowie w 1970 r., następnie na festiwalu filmów dokumentalnych w Tours w 1971 r.), „Czarne –zielone” i „Czarne słońce” (wyróżnienia na KFFK w Krakowie, „Notatnik 14” (nagroda na festiwalu w Krakowie), „Jeden plus jeden” (nagroda na festiwalu w Tampere oraz najlepszy film roku 1974 na festiwalu w Londynie), „Człowiek z laską” (film o generale Jerzym Ziętku wyróżniony w Krakowie i nagrodzony Nagrodą Główną w Łodzi), film o powstaniach śląskich z udziałem ostatnich żyjących powstańców „Słoneczko jasne zza czarnych gór”, wreszcie „Siedem zegarków Gustawa” – pełnometrażowy, fabularyzowany dokument o Gustawie Morcinku, uhonorowany I Nagrodą ZW SD Epoka w 1987 r. Bardzo ważnym filmem jest powstała w 1989 r. „Ulica, o której trochę wiem” z elementami biografii autora. Pełna filmografia zawiera blisko 50 tytułów. W latach 1969-1975 Antoni Halor współpracował z Józefem Gębskim. Od 1971 r. był członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Od końca lat 80. XX w. Antoni Halor coraz bardziej zaczął się skłaniać w stronę twórczości literackiej. Gromadzona ustawicznie i stale wzbogacana ogromna wiedza naukowo-literacka, historyczna, filozoficzna zaowocowała licznymi publikacjami prasowymi i książkowymi. Powstały m.in. cykle: „Podania i legendy naszych miast” (1987), „O słynnych zbójcach Eliaszu i Pistulce” (1988) i prowadzony przez wiele lat na łamach „Śląska”, od pierwszego numeru miesięcznika aż do końca życia autora, cykl „Pejzaż mitologiczny”. Każdy kolejny rok przynosił nowe pozycje książkowe, najczęściej związane z bardzo szeroko pojętą tematyka śląską, a zwłaszcza z ukochanym rodzinnym miastem – Siemianowicami. Antoni Halor był pomysłodawcą i ilustratorem serii „Biblioteka Siemianowicka”. Ważnymi pozycjami związanymi z Siemianowicami są książki „Pilnuj obowiązku swego – rzecz o Piotrze Kołodzieju” (1992), „Wokół dawnej kaplicy siemianowickiego pałacu” ( 1998), „Żarty nieżarty księdza Stabika” (1999), „Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy” (2000), „Siemianowickie koneksje Józefa Lompy” (2001), „Nasza buda. Szkice z historii I Liceum Ogólnokształcącego w Siemianowicach” (2004), „Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach” (2006). W latach 2004 – 2009 co roku wydawany był w formie książki „Kalendarz siemianowicki” w opracowaniu Antoniego Halora, nawiązujący do XIX-wiecznych kalendarzy Józefa Lompy. W jego dorobku literackim ważne miejsce znajdują także liczne pozycje regionalne jak „Podania i legendy mikołowskie”, „Bożogrobcy i pudlyrze. Podania i legendy chorzowskie”, czy „Rok obrzędowy na dawnej ziemi bytomskiej”, publikacje o Górze Świętej Anny i hrabiach Gaszynach, architekturze i sztuce Głogówka, zabytkach Dolnego Śląska itp. Ten dorobek został doceniony przez Górnośląskie Towarzystwo Literackie przyjęło go w poczet swoich członków. W 2005 r. na wniosek GTL Antoni Halor otrzymał odznakę honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”.

Antoni Halor zmarł 10 lutego 2011 r. w Katowicach. Siemianowice Śląskie uhonorowały pośmiertnie twórcę tytułem honorowego obywatela. Od 2012 r. jego imię nosi skwer położony przy ul. Katowickiej, natomiast w 2013 r. został wybrany patronem Gimnazjum nr 7 w Michałkowicach.

W 2017 roku, w 80 rocznicę urodzin artysty w Muzeum Miejskim w Siemianowicach otwarta została poświęcona mu stała wystawa, powiązana z motywami podań i legend siemianowickich, a w plenerowej Galerii Artystów w Katowicach stanął jego pomnik. W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Siemianowicach oraz w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie znajdują się wydzielone kolekcje książek ze zbiorów Antoniego Halora (ponad 2000 tomów) dostępne w czytelniach.     

Dodaj komentarz

Serwis poświęcony twórczości i postaci Antoniego Halora